mirror of
https://github.com/mrrpnya/lipu-sona.git
synced 2025-02-13 16:44:39 +00:00
3533553183
* Fix unordered list formatting * Fix links * Use page-nav widget * Improve table formatting
105 lines
3.2 KiB
Markdown
105 lines
3.2 KiB
Markdown
% toki pona: strona 5 – to i owo
|
||
% /dev/urandom
|
||
% 2021-02-26
|
||
|
||
Nowe słownictwo na tej lekcji:
|
||
|
||
| słowo | znaczenie |
|
||
|----|----|
|
||
| ante | inny, różny, zmienić |
|
||
| awen | zachować, zostać, pielęgnować, chronić, kontynuować |
|
||
| en | i (łączy podmioty) |
|
||
| kalama | dźwięk, hałas, czytać na głos, wydawać dźwięk |
|
||
| lape | sen, spać, odpoczynek |
|
||
| mute | wiele, dużo, ilość |
|
||
| ni | to, tamto |
|
||
| pakala | niszczyć, psuć, pomyłka, (pospolite przekleństwo) |
|
||
| seli | ciepło, żar, reakcja chemiczna |
|
||
|
||
Zanim poznamy nowe słownictwo i gramatykę, wypełnijmy niektóre luki.
|
||
|
||
Słowo „en” pozwala na wcielenie kilku podmiotów w jedno zdanie.
|
||
|
||
> mi en sina li moku. – Ja i ty jemy.
|
||
|
||
Należy zauważyć, że słowo to nie może zostać użyte do łączenia
|
||
czasowników ani dopełnień. Istnieje na to inny sposób i został on
|
||
już wytłumaczony na [stronie 4](pl/4).
|
||
|
||
Wyraz „mute” pozwala określić liczbę podmiotu i dopełnienia.
|
||
|
||
> jan utala mute. – Wielu żołnierzy.
|
||
|
||
> mi mute – my
|
||
|
||
Oto przykładowe zdania:
|
||
|
||
> jan lili mute li lape. – Dzieci śpią.
|
||
|
||
> kiwen suli li pakala e tomo lipu. – Wielki kamień zniszczył bibliotekę
|
||
> („dom książek”).
|
||
|
||
> mi pakala lili. – Popełniłem drobny błąd.
|
||
|
||
> ilo sina li kalama mute ike. – Twój instrument wydaje wiele złych dźwięków.
|
||
|
||
## Słowo „ni”
|
||
|
||
Najprostszym użyciem słowa „ni” jest użycie go w znaczeniu „to” lub „tamto”:
|
||
|
||
> kulupu ni li pona mute. – Ta społeczność jest bardzo dobra.
|
||
|
||
Jednak to słowo jest znacznie potężniejsze.
|
||
Może być wykorzystane do tworzenia zdań złożonych.
|
||
|
||
Na przykład można go użyć, by przytoczyć czyjąś wypowiedź:
|
||
|
||
> jan lili li toki e ni: sina pona. – Dziecko powiedziało, że jesteś dobra.
|
||
|
||
> ona li toki e ni: "toki! sina pona lukin." – On powiedział: „Cześć!
|
||
> Wyglądasz dobrze.”
|
||
|
||
Używa się go również, by dokładniej opisać dany podmiot lub dopełnienie.
|
||
|
||
> jan pali ni li pali e tomo mi: ona li jo e kiwen mute. – Pracownik,
|
||
który ma dużo kamieni, zbudował mój dom. („Ten pracownik zbudował mój dom:
|
||
ma dużo kamieni”.)
|
||
|
||
## Różnice dialektalne
|
||
|
||
> %info%
|
||
> W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się
|
||
> sposobem wyrażania pewnych idei.
|
||
|
||
Nie ma żadnego konsensusu na temat tego, czy słowo „en” może zostać
|
||
użyte wśród wyrażeń korzystających z partykuły „pi” (dowiemy się
|
||
o niej na [stronie 9](pl/9)). Ponadto, sama Sonja Lang przyznała,
|
||
że użycie wyrazu „en” w ten sposób nie jest „całkowicie
|
||
niepoprawne”([1][mapona_en]), ale nieeleganckie stylistycznie.
|
||
|
||
[mapona_en]: https://discord.com/channels/301377942062366741/301377942062366741/640764719614918656
|
||
|
||
## Ćwiczenia
|
||
|
||
A teraz spróbuj przełumaczyć poniższe zdania na polski.
|
||
|
||
* kulupu sina li ante mute.
|
||
* jan ike li pakala e ilo mi.
|
||
* mi pali e tomo ni.
|
||
* jan utala pona mute li awen e kulupu ni.
|
||
* kulupu suli li awen, li suli e ona.
|
||
|
||
A poniższe na toki ponę.
|
||
|
||
* Ciepłe jedzenie jest bardzo dobre.
|
||
* Śpiące dzieci nie hałasują.
|
||
* Pracownicy powiedzieli, że są silni i twardzi.
|
||
* Wyglądasz inaczej.
|
||
* Ten dom zachowuje ciepło.
|
||
|
||
[Odpowiedzi](pl/answers#p5)
|
||
|
||
> %page-nav%
|
||
> [Poprzednia strona](pl/4)
|
||
> [Strona początkowa](pl)
|
||
> [Następna strona](pl/6)
|