Upload New File

pages/tokipona/pl_2.md

@@ -0,0 +1,99 @@
+% toki pona: strona 2 — przymiotniki
+% /dev/urandom
+% march 2020
+
+Nowe słownictwo na tej lekcji:
+
+| słwo    | znaczenie                        |
+|--------|-------------------------------|
+| ala     | nie, zero                        |
+| ale/ali | wszystko, każdy, wszechświat     |
+| utala   | wojna, walczyć, wyzwanie         |
+| wawa    | mocny, silny                     |
+| suwi    | słodki, uroczy                   |
+| jan     | osoba, ludzie, ludzkość          |
+| mama    | rodzic, przodek, twórca, źródło  |
+| meli    | kobieta, żeński, żona            |
+| mije    | mężczyzna, męski, mąż            |
+| moku    | jedzenie, danie, jeść            |
+
+> %warning%
+> Słowa na tej stronie opisane są za pomocą podstawowych wyrazów. Ponieważ
+> każde słowo w toki ponie może przyjąć formę dowolnej części mowy. Na przykład
+> słowo „utala” może oznaczać „wojowniczy”, „agresywny” czy „rywalizować”,
+> a „jan” — „ludność”, „ludowy”, „naród” bądź „narodowy”.
+
+Dodatkowe przymiotniki mogą zostać dodane w celu dokładniejszego zdefiniowania
+podmiotów. W toki ponie przymiotnik stawia się po określanym rzeczowniku.
+W niektórych wypadkach dzieje się tak też w polszczyźnie — na przykład
+w wyrażeniu „chleb razowy” przymiotnik jest na drugim miejscu. W toki ponie
+wygląda to tak:
+
+> jan wawa — silny człowiek
+
+Wiele wspomnianych wcześniej rzeczowników może zostać użytych jako przymiotniki.
+Na przykład wyrazy „mi”, „sina” oraz „ona” mogą posłużyć jako zaimki dzierżawcze.
+
+> mama mi — mój rodzic
+
+> soweli sina — twój zwierzak
+
+> moku ona — jego/jej/ich jedzenie
+
+Dodatkowo przymiotników można użyć jako rzeczowników.
+
+> wawa sina — twoja potęga
+
+> suli ona — jego/jej/ich rozmiar
+
+> %info%
+> Warto zwrócić uwagę na wyrażenie „jan pona”. Dosłownie znaczy ono
+> „dobry człowiek”, ale oficjanie oznacza przyjaciela.
+
+Do rzeczownika doczepić można kilka przymiotników:
+
+> soweli lili suwi — uroczy pupil („małe zwierzę”)
+
+A oto przykładowe zdania:
+
+> mama mi li pona. — Moi rodzice są dobrzy.
+
+> kili suwi li moku pona. — Słodkie owoce to dobre jedzenie.
+
+> jan utala li wawa. — Wojownik („osoba walcząca”) jest silny.
+
+> jan lili mi li suwi. — Moje dzieci („mali ludzie”) są uroczy.
+
+> sowli lili li wawa ala. — Małe zwierzątka nie są silne.
+
+> %warning%
+> Należy zauważyć, że cząstka „li” jest usuwana tylko wtedy, gdy podmiotem
+> jest słowo „mi” lub „sina”. Jeśli dodamy do niego jakiekolwiek inne przymiotniki,
+> partykuła „li” pozostanie.
+
+> %info%
+> Oprócz „mije” i „meli”, używa się również wyrazu „tonsi”, odnoszącego się
+> do osób niebinarnych i tych nieuważających się za mężczyznę czy kobietę.
+> Patrz: [dodatek: strona 1](pl_x1.html), aby dowiedzieć się więcej.
+
+## Ćwiczenia
+
+A teraz spróbuj dowiedzieć się, co oznaczają te zdania:
+
+* meli mi li pona.
+* mije sina li suli.
+* mama mije mi li wawa.
+* soweli ale li pona.
+* kili li moku suli.
+
+I przetłumacz poniższe na toki ponę:
+
+* Moja żona jest urocza.
+* Wszyscy wojownicy są źli.
+* Moi przyjaciele są twoimi przyjaciółmi.
+* Twój syn jest silny.
+* Mały owoc jest słodki.
+
+[Odpowiedzi](pl_answers.html#p2)
+
+[Poprzednia strona](pl_1.html) [Pierwsza strona](pl_index.html) [Następna strona](pl_3.html)