lipu-sona/pages/pl/2.md

% toki pona: strona 2 – przymiotniki
% /dev/urandom
% 2021-02-26

Nowe słownictwo na tej lekcji:

| słwo    | znaczenie                        |
|--------|-------------------------------|
| ala     | nie, zero                        |
| ale/ali | wszystko, każdy, wszechświat     |
| utala   | wojna, walczyć, wyzwanie         |
| wawa    | mocny, silny                     |
| suwi    | słodki, uroczy                   |
| jan     | osoba, ludzie, ludzkość          |
| mama    | rodzic, przodek, twórca, źródło  |
| meli    | kobieta, żeński, żona            |
| mije    | mężczyzna, męski, mąż            |
| moku    | jedzenie, danie, jeść            |

> %warning%
> Słowa na tej stronie opisane są za pomocą podstawowych wyrazów, ponieważ
> każde słowo w toki ponie może przyjąć formę dowolnej części mowy. Na przykład
> słowo „utala” może oznaczać „wojowniczy”, „agresywny” lub „rywalizować”,
> a „jan” — „ludność”, „ludowy”, „naród” bądź „narodowy”.

Dodatkowe przymiotniki mogą zostać dodane w celu dokładniejszego zdefiniowania
podmiotów. W toki ponie przymiotnik stawia się po określanym rzeczowniku.
W niektórych przypadkach dzieje się tak też w polszczyźnie — na przykład
w wyrażeniu „chleb razowy” przymiotnik jest na drugim miejscu. W toki ponie
wygląda to tak:

> jan wawa — silny człowiek

Wiele wspomnianych wcześniej rzeczowników może zostać użytych jako przymiotniki.
Na przykład wyrazy „mi”, „sina” oraz „ona” mogą posłużyć jako zaimki dzierżawcze.

> mama mi — mój rodzic

> soweli sina — twój zwierzak

> moku ona — jego/jej/ich jedzenie

Dodatkowo przymiotników można użyć jako rzeczowników.

> wawa sina — twoja potęga

> suli ona — jego/jej/ich rozmiar

> %info%
> Warto zwrócić uwagę na wyrażenie „jan pona”. Dosłownie znaczy ono
> „dobry człowiek”, ale oficjanie oznacza przyjaciela.

Do rzeczownika doczepić można kilka przymiotników:

> soweli lili suwi — uroczy pupil („małe zwierzę”)

A oto przykładowe zdania:

> mama mi li pona. — Moi rodzice są dobrzy.

> kili suwi li moku pona. — Słodkie owoce to dobre jedzenie.

> jan utala li wawa. — Wojownik („walczący człowiek”) jest silny.

> jan lili mi li suwi. — Moje dzieci („mali ludzie”) są urocze.

> soweli lili li wawa ala. — Małe zwierzątka nie są silne.

> %warning%
> Należy zauważyć, że cząstka „li” jest usuwana tylko wtedy, gdy podmiotem
> jest słowo „mi” lub „sina”. Jeśli dodamy do niego jakiekolwiek inne przymiotniki,
> partykuła „li” pozostanie.

> %info%
> Oprócz „mije” i „meli”, używa się również wyrazu „tonsi”, odnoszącego się
> do osób niebinarnych i nieuważających się za mężczyznę czy kobietę.
> Patrz: [strona dodatkowa 1](pl/x1), aby dowiedzieć się więcej.

## Ćwiczenia

A teraz spróbuj zrozumieć, co oznaczają te zdania:

* meli mi li pona.
* mije sina li suli.
* mama mije mi li wawa.
* soweli ale li pona.
* kili li moku suli.

I przetłumacz poniższe na toki ponę:

* Moja żona jest urocza.
* Wszyscy wojownicy są źli.
* Moi przyjaciele są twoimi przyjaciółmi.
* Twój syn jest silny.
* Mały owoc jest słodki.

[Odpowiedzi](pl/answers#p2)

> %page-nav%
> [Poprzednia strona](pl/1)
> [Strona początkowa](pl)
> [Następna strona](pl/3)