3533553183
* Fix unordered list formatting * Fix links * Use page-nav widget * Improve table formatting
2.8 KiB
% toki pona: strona 3 – czasowniki i dopełnienie % /dev/urandom % 2021-02-26
Nowe słownictwo na tej lekcji:
| strona | znaczenie |
|---|---|
| e | (wskazuje obiekt/dopełnienie) |
| ijo | rzecz |
| ilo | narzędzie, przyrząd, maszyna, urządzenie |
| lipu | książka, dokument, papier |
| lukin | oko, patrzeć, widzieć, szukać |
| olin | miłość, kochać, współczucie, sympatia |
| pali | robić, pracować, działać, praca |
| pana | dawać, wysyłać, emitować, nadawać |
| telo | woda, ciecz, nawadniać, czyścić |
| tomo | dom, pokój, budowla |
Najprostsza budowa zdania z czasownikiem wygląda następująco:
[rzeczownik] li [czasownik]
Przykładowo:
mije li pali. — Mężczyzna pracuje.
Przymiotniki mogą zostać umieszczone zarówno po rzeczownikach, jak i czasownikach. W tym drugim przypadku obejmują funkcję przysłówka.
jan wawa li pali pona. – Silna osoba pracuje dobrze.
%warning% Ponieważ przymiotniki i czasowniki używają tej samej struktury, mogą zaistnieć sytuacje, w których będą trudne do odróżnienia. Na przykład wyrażenie „mi moku” może oznaczać „jem” lub „jestem jedzeniem”.
%info% Czasowniki nie odmieniają się przez czas, dlatego zdanie „sina pali” może oznaczać „pracujesz” bądź „pracowałeś/-aś”. Istnieje sposób na określenie czasu, ale o tym na przyszłej lekcji.
Dopełnienie zdania, czyli to, na czym wykonywana jest czynność, wymaga dodania partykuły „e” i użycia następującej struktury:
[podmiot] li [czasownik] e [dopełnienie]
jan wawa li pali e tomo. — Silna osoba buduje/tworzy dom.
Do dopełnienia również można doczepić przymiotnik.
jan pali li pana e moku pona. — Pracownik podaje dobre jedzenie.
Oto przykładowe zdania:
jan pona mi li pona e ilo lukin. — Mój przyjaciel naprawia narzędzie do patrzenia (okulary, lornetka, mikroskop, itd.).
mi telo e moku. — Ja myję jedzenie.
mi olin e meli mi. — Kocham moją żonę.
%warning%
Słowo „lukin” nie opisuje wyglądu, a samą czynność patrzenia, dlatego by prawić komuś komplementy na temat tego pierwszego, używa się
sina pona lukin. — Wyglądasz dobrze. („Jesteś dobry/-a wizualnie”.)
Ćwiczenia
A teraz spróbuj przetłumaczyć podane zdania na polski:
- jan lili li pana e telo lukin.
- ona li lukin e lipu.
- soweli ike li utala e meli.
- jan utala li moku e kili suli.
- soweli lili li moku e telo.
- mi telo e ijo suli.
A następujące zdania na toki ponę:
- Ona kocha wszystkich ludzi.
- Łazienka („pokój wody”) jest dobra.
- Wydaję dokumenty.
- Zły wojownik patrzy na twój dom.
- Moje narzędzia działają dobrze.
%page-nav% Poprzednia strona Strona początkowa Następna strona