lipu-sona/pages/pl_8.md

% toki pona: strona 8 – język pełen barw
% /dev/urandom
% 2021-02-26

Słownictwo na tej stronie:

| słowo | znaczenie |
|----|----|
| kule | kolor, kolorowy |
| jelo | żółty (i jego odcienie) |
| laso | niebieski, zielony (i jego odcienie) |
| pimeja | czarny, ciemny |
| walo | biały, jasny |
| nasa | osobliwy, dziwny, szalony, pijany |
| jaki | brudny, obleśny, toksyczny |
| moli | śmierć, umrzeć, umierający |
| unpa | związek seksualny (albo małżeński) |

## Kolory

W toki ponie jest pięć podstawowych wyrazów dotyczących kolorów. Są to: „loje” (czerwony), „jelo” (żółty), „laso” (niebieski/zielony), „pimeja” (czarny) i „walo” (biały).

Słowa te można łączyć ze sobą i z wyrazami określającymi naturalne obiekty. Dzięki
temu otrzymamy bardziej dokładne odcienie barw:

> laso sewi — niebieski („zieleń/błękit nieba”)

> laso kasi — zielony („zieleń/błękit roślin”)

> loje jelo — pomarańczowy („żółtawa czerwień”)

> jelo pimeja — brązowy („ciemny żółcień”)

> walo pimeja — szary („ciemna biel”)

> loje walo — różowy („jasna czerwień”)

## Przykładowe zdania

> kili loje lili li pona tawa mi. — Lubię truskawki/maliny („małe, czerwone owoce”).

> jan lili li pana e ko jaki tan monsi ona. — Dziecko zrobiło kupę.

> jan Simu o, mije li moli. — On nie żyje, Jim.

> tomo ni li jo e jaki mute. ni li ike tawa mi a! — W tym pokoju jest mnóstwo
> brudów. Nie podoba mi się!

> mije mi li unpa ala e jan ante. — Mój mąż jest wierny. („nie uprawia seksu z innymi
> ludźmi”).

## Stopniowanie

Mimo że w toki ponie znajdziemy słowa jak „dobry” czy „zły”, nie ma czegoś takiego,
jak „lepszy” albo „gorszy”.

Jeśli chcemy porównać dwie rzeczy, musimy użyć dwóch zdań:

> mi wawa. sina wawa lili. — Jestem silniejszy od ciebie. (Ja jestem silny. Ty
> jesteś trochę silny.)

Oczywiście stopień porównania można zwiększyć, regulując różnicę między
przymiotnikami.

> mi wawa mute. sina wawa ala. — Jestem znacznie silniejszy od ciebie 
> (Ja jestem bardzo silny. Ty jesteś słaby).

## Ćwiczenia

A teraz spróbuj odczytać znaczenie poniższych zdań.

* kule loje li pona tawa mi.
* o pana e telo kili jelo tawa mi. 
* kasi kule sina li pona lukin tawa mi.
* mi moku ala e telo nasa.
* o moli ala e ona a!

I przetłumacz następujące na toki ponę:

* Twój dom jest większy od mojego.
* Bardziej lubię niebieskie kwiaty, niż szare kwiaty.
* O fuj! To jedzenie jest okropne!
* Jestem w czerwonym domu.
* Pijak mnie nie słucha.

[Odpowiedzi](pl_answers.html#p8)

[Poprzednia strona](pl_7.html) [Strona początkowa](pl_index.html) [Następna strona](pl_9.html)