mirror of
https://github.com/mrrpnya/lipu-sona.git
synced 2025-02-15 17:24:38 +00:00
101 lines
3.2 KiB
Markdown
101 lines
3.2 KiB
Markdown
|
% toki pona: strona 5 – to i tamto
|
|||
|
|
% /dev/urandom
|
|||
|
|
% march 2020
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Nowe słownictwo na tej lekcji:
|
|||
|
|
|
|||
|
|
| słowo | znaczenie |
|
|||
|
|
|----|----|
|
|||
|
|
| ante | inny, różny, zmienić |
|
|||
|
|
| awen | zachować, zostać, pielęgnować, chronić, kontynuować |
|
|||
|
|
| en | i (łączy podmioty) |
|
|||
|
|
| kalama | dźwięk, hałas, czytać na głos, wydawać dźwięk |
|
|||
|
|
| lape | sen, spać, odpoczynek |
|
|||
|
|
| mute | wiele, dużo, ilość |
|
|||
|
|
| ni | to, tamto |
|
|||
|
|
| pakala | niszczyć, psuć, pomyłka, (pospolite przekleństwo) |
|
|||
|
|
| seli | ciepło, żar, reakcja chemiczna |
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Zanim poznamy nowe słownictwo i gramatykę, wypełnijmy niektóre luki.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Słowo „en” pozwala na wcielenie kilku podmiotów w jedno zdanie.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> mi en sina li moku. – Ja i ty jemy.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Należy zauważyć, że słowo to nie może zostać użyte do łączenia
|
|||
|
|
czasowników ani dopełnień. Istnieje na to inny sposób i został on
|
|||
|
|
już wytłumaczony na [stronie 4](pl_4.html).
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Wyraz „mute” pozwala określić liczbę podmiotu i dopełnienia.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> jan utala mute. – Wielu żołnierzy.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> mi mute – my, nas
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Oto przykładowe zdania:
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> jan lili mute li lape. – Dzieci śpią.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> kiwen suli li pakala e tomo lipu. – Wielki kamień uszkodził bibliotekę
|
|||
|
|
>(„dom książek”).
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> mi pakala lili. – Popełniłem drobny błąd.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> ilo sina li kalama mute ike. – Twój instrument wydaje wiele złych dźwięków.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
## Słowo „ni”
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Najprostszym użyciem słowa „ni” jest użycie go w znaczeniu „to” lub „tamto”:
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> kulupu ni li pona mute. – Ta społeczność jest bardzo dobra.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ale użycie ów słówka nie ogranicza się tylko do tego, albowiem może być ono
|
|||
|
|
używane do budowania wielu bardziej złożonych zdań.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Na przykład można go użyć, by przytoczyć czyjąś wypowiedź:
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> jan lili li toki e ni: sina pona. – Dziecko powiedziało, że jesteś dobra.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> ona li toki e ni: "toki! sina pona lukin." – On powiedział: „Cześć!
|
|||
|
|
> Wyglądasz dobrze.”
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Używa się go również, by dokładniej opisać dany podmiot lub dopełnienie.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> jan pali ni li pali e tomo mi: ona li jo e kiwen mute. – Pracownik,
|
|||
|
|
który ma dużo kamieni, zbudował mój dom. („Ten pracownik zbudował mój dom:
|
|||
|
|
ma dużo kamieni”.)
|
|||
|
|
|
|||
|
|
## Różnice dialektalne
|
|||
|
|
|
|||
|
|
> %info%
|
|||
|
|
> W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się
|
|||
|
|
> sposobem wyrażania pewnych idei.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Nie ma żadnego konsensusu na temat tego, czy słowo „en” może zostać
|
|||
|
|
użyte pośród wyrażeń korzystających z partykuły „pi” (dowiemy się
|
|||
|
|
o niej na [stronie 9](9.html)). Ponadto, sama Sonja Lang przyznała,
|
|||
|
|
że użycie wyrazu „en” w ten sposób nie jest „całkowicie niepoprawne",
|
|||
|
|
ale nieeleganckie stylistycznie.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
## Ćwiczenia
|
|||
|
|
|
|||
|
|
A teraz spróbuj przełumaczyć poniższe zdania na polski.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
* kulupu sina li ante mute.
|
|||
|
|
* jan ike li pakala e ilo mi.
|
|||
|
|
* mi pali e tomo ni.
|
|||
|
|
* jan utala pona mute li awen e kulupu ni.
|
|||
|
|
* kulupu suli li awen, li suli e ona.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
A poniższe na toki ponę.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
* Ciepłe jedzenie jest bardzo dobre.
|
|||
|
|
* Śpiące dzieci nie hałasują.
|
|||
|
|
* Pracownicy powiedzieli, że są silni i twardzi.
|
|||
|
|
* Wyglądasz inaczej.
|
|||
|
|
* Ten dom zachowuje ciepło.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
[Odpowiedzi](pl_answers.html#p5)
|
|||
|
|
|
|||
|
|
[Poprzednia strona](pl_4.html) [Pierwsza strona](pl_index.html) [Następna strona](pl_6.html)
|