% toki pona — słownik % /dev/urandom % 2021-03-17 Oto lista wszystkich oficjalnych słów toki pony opisanych na stronach 1-12 w kolejności alfabetycznej. Każdy wyraz może mieć różne znaczenia w zależności od tego, jakiej części mowy rolę pełni. Definicja „przymiotnika” również pasuje do przysłówków, ponieważ jedyna różnica między tymi częściami jest taka, że te pierwsze doczepia się do rzeczowników, a te drugie — do czasowników. Rzeczowniki w toki ponie mogą zostać użyte jako przymiotniki. Grają one wtedy tę samą rolę, co rzeczowniki w dopełniaczu w polszczyźnie. Przykładowo, „poki telo” może znaczyć „wiadro wody” albo „wanna”, (w tym przykładzie „wody” i „telo” mają tę samą funkcję). > %note% > To nie jest kopia słownika umieszczonego w oficjalnej książce ani w żadnym innym > kursie. Niektóre słowa mogą mieć jeszcze inne funkcje, niż te opisane poniżej. > Lista ta wymienia również niekonwencjonalne sposoby użycia niektórych słów, > a niektóre z nich są przydatne tylko wtedy, gdy użyje się je z innymi słowami. > > Nie krępuj się wymyślać swoje własne wyrażenia i znaczenia słów, które mogą pasować > w danym kontekście. Najważniejszą zasadą tego języka jest bycie zrozumianym. --- #### a * partykuła: (wykrzyknik wyrażający emocję, wzacniający wypowiedź lub potwierdzający ją) #### akesi * rzeczownik: „niesłodkie” zwierzę, jaszczurka #### ala * rzeczownik: nic * przymiotnik: nie, wcale, pusty * liczebnik: zero #### alasa * czasownik: polować, zbierać * czasownik (niekonw.): szukać #### ale/ali * rzeczownik: wszystko, wszechświat * przymiotnik: każdy, cały, liczny * liczebnik: wszystko/nieskończoność (system prosty), 100 (system złożony) #### anpa * rzeczownik (stare/nieksiążkowe): spód, dolna część * przymiotnik: kłaniający się, dolny, mało znaczący, pokorny, podległy * czasownik nieprzechodni: kłonić się * czasownik przechodni: podbić, pokonać #### ante * rzeczownik: różnica, zmiana, (niekonw.) wersja * przymiotnik: inny, odmienny, zmieniony * czasownik: zmienić #### anu * partykuła: lub #### awen * rzeczownik (niekonw.): stabilność, bezpieczeństwo, oczekiwanie * przymiotnik: przechowywany, bezpieczny, trwały, czekający, pozostający * czasownik: zachowywać, zostać, znosić, chronić * czasownik posiłkowy: ciągle (coś) robić #### e * partykuła: (określa dopełnienie) #### en * partykuła: i (łączy podmioty) #### esun * rzeczownik: handel, transakcja, wymiana * przymiotnik: handlowy, wymienny, komercyjny * czasownik: handlować, wymieniać się #### ijo * rzeczownik: rzecz, przedmiot, materia * przymiotnik: materialny, fizyczny #### ike * rzeczownik: zło * przymiotnik: zły, skomplikowany, zbędny * czasownik (niekonw.): pogorszyć #### ilo * rzeczownik: narzędzie, maszyna, urządzenie * przymiotnik: użyteczny, (niekonw.) elektroniczny, metaliczny #### insa * rzeczownik: wnętrzności, zawartość, środek, brzuch * przymiotnik: środkowy, wewnątrz, pomiędzy #### jaki * rzeczownik: brud, odpad * przymiotnik: brudny, obrzydliwy, toksyczny, nieczysty, niehigieniczny * czasownik: ubrudzić #### jan * rzeczownik: osoba, człowiek, ludzie, ludzkość, ktoś * przymiotnik: ludzki, osobisty #### jelo * rzeczownik/przymiotnik: żółty (i jego odcienie) * czasownik: zażółcić, pokolorować na żółto #### jo * rzeczownik: (niekonw.) własność, właściwość * czasownik: mieć, nieść, zawierać, trzymać #### kala * rzeczownik: ryba, morskie zwierzę #### kalama * rzeczownik: dźwięk, hałas * przymiotnik: głośny, hałaśliwy, wydający dźwięk * czasownik: wydawać dźwięk, recytować, grać (na instrumencie) #### kama * rzeczownik: wydarzenie, przybycie * przymiotnik: nadchodzący, przyszły, wezwany * czasownik posiłkowy: stać się, być w trakcie (czegoś), zdołać, uporać się (z czymś) #### kasi * rzeczownik: roślina, trawa, zioła, liść #### ken * rzeczownik: umiejętność, możliwość, (niekonw.) prawo, wolność * przymiotnik (niekonw.): możliwy, zdolny * czasownik posiłkowy: móc (coś zrobić) #### kepeken * rzeczownik: użycie, (niekonw.) praktyka * czasownik przechodni: użyć (czegoś) * przyimek: używając, przy pomocy #### kili * rzeczownik: owoc, warzywo, grzyb #### kiwen * rzeczownik: twardy przedmiot, metal, kamień, ciało stałe * przymiotnik: twardy, metalowy, lity #### ko * rzeczownik: proszek, glina, pasta, substancja półstała #### kon * rzeczownik: powietrze, esencja, dusza, (niekonw.) gaz * przymiotnik: niewidzialny, eteryczny, (niekonw.) gazowy #### kule * rzeczownik: kolor, (rzadko) płeć/gender * przymiotnik: kolorowy, malowany * czasownik: kolorować #### kulupu * rzeczownik: grupa, społeczność, stowarzyszenie, firma, naród, plemię * przymiotnik: wspólny, społeczny #### kute * rzeczownik: ucho, słuch * przymiotnik: brzmiący jak (coś) * czasownik: słyszeć, słuchać, słuchać się (kogoś) #### la * partykuła: „jeśli/gdy” (wprowadza kontekst) #### lape * rzeczownik: sen, odpoczynek * przymiotnik: śpiący, odpoczywający * czasownik: spać, odpoczywać #### laso * rzeczownik/przymiotnik: niebieski, zielony (i ich odcienie) * czasownik: zbłękitnić, zazielenić, pokolorować na niebiesko/zielono #### lawa * rzeczownik: głowa, umysł * przymiotnik: główny, pierwszy, kontrolujący, rządzący * czasownik: głowa, kontrolować, kierować, prowadzić, posiadać, rządzić #### len * rzeczownik: ubranie, tkanina, warstwa prywatności * przymiotnik: ubrany, materiałowy * czasownik: ubrać, zapewnić warstwę prywatności #### lete * rzeczownik: zimno, mróz * przymiotnik: zimny, chłodny, surowy, nieugotowany * czasownik: ochłodzić #### li * partykuła: (między podmiotem a czas./przym.) #### lili * rzeczownik: niewielkość * przymiotnik: mały, trochę, młody * czasownik: pomniejszyć #### linja * rzeczownik: długi, giętki przedmiot; nić; lina; włos(y) #### lipu * rzeczownik: płaski przedmiot, książka, dokument, papier, strona, zapis, strona internetowa * przymiotnik: płaski, używany do zapisu #### loje * rzeczownik/przymiotnik: czerwony (i jego odcienie) * czasownik: zaczerwienić, pokolorować na czerwono #### lon * rzeczownik: prawda, życie, egzystencja * przymiotnik: prawdziwy, realny, obecny, istniejący * czasownik nieprzechodni: być prawdziwym, istnieć * przyimek: w, na, przy #### luka * rzeczownik: dłoń, ręka, ramię * liczebnik: 5 (system złożony) #### lukin * rzeczownik: oko, wzrok * przymiotnik: wyglądający, wzrokowy, wizualny * czasownik: patrzeć, widzieć, czytać * czasownik posiłkowy: zamierzać #### lupa * rzeczownik: dziura, drzwi, otwór, okno #### ma * rzeczownik: ziemia, dwór/pole (świat zewnętrzny), terytorium, państwo #### mama * rzeczownik: rodzic, przodek, twórca, pochodzenie, opiekun * czasownik: tworzyć, wychowywać, opiekować się #### mani * rzeczownik: pieniądz; duże, udomowione zwierzę * przymiotnik: (niekonw.) zamożny #### meli * rzeczownik: kobieta, żona * przymiotnik: kobiecy #### mi * rzeczownik: ja, my * przymiotnik: mój, nasz #### mije * rzeczownik: mężczyzna, mąż * przymiotnik: męski #### moku * rzeczownik: jedzenie * przymiotnik: jadalny, żywnościowy * czasownik: jeść, pić, połknąć #### moli * rzeczownik: śmierć * przymiotnik: martwy, umierający * czasownik: zabić #### monsi * rzeczownik: tył, plecy, tyłek * przymiotnik: tylny #### mu * (dowolny odgłos zwierzęcy) #### mun * rzeczownik: księżyc, gwiazda, obiekt na nocnym niebie * przymiotnik: księżycowy, gwiezdny #### musi * rzeczownik: gra, sztuka * przymiotnik: rozrywkowy, artystyczny, zabawny * czasownik: zabawiać, bawić się, grać #### mute * rzeczownik: ilość * przymiotnik: wiele, więcej * liczebnik: 3 lub więcej (system prosty), 20 (system złożony) #### nanpa * rzeczownik: liczba * przymiotnik: -ty (oznacza liczebnik porządkowy), matematyczny, liczbowy, (niekonw.) cyfrowy #### nasa * przymiotnik: dziwny, niecodzienny, szalony, pijany #### nasin * rzeczownik: ścieżka, droga, ulica, zwyczaj, zasada * przymiotnik: uliczny, drogowy, zwyczajowy * czasownik: (niekonw.) prowadzić, wskazać drogę #### nena * rzeczownik: pagórek, góra, przycisk, guzik, nos * przymiotnik: pagórkowaty, górzysty, nierówny, wyboisty #### ni * rzeczownik/przymiotnik: to, tamto #### nimi * rzeczownik: słowo, imię #### noka * rzeczownik: stopa, noga, dół, dolna część, spód #### o * partykuła: (zwrot do kogoś, polecenie) #### olin * rzeczownik: miłość, współczucie, sympatia, szacunek * przymiotnik: kochany, ulubiony, szanowany * czasownik: kochać, szanować #### ona * rzeczownik: on, ona, ono, oni * przymiotnik: jego, jej, ich #### open * rzeczownik: start, początek * przymiotnik: początkowy * czasownik: rozpocząć, otwierać, włączać * czasownik posiłkowy: zacząć #### pakala * rzeczownik: uszczerbek, pomyłka, błąd * przymiotnik: zniszczony, błędny * czasownik: niszczyć, popełnić błąd * partykuła: (uniwersalne przekleństwo) #### pali * rzeczownik: praca * przymiotnik: pracujący * czasownik: pracować, tworzyć, robić #### palisa * rzeczownik: długi, twardy przedmiot; gałąź, patyk, (niekonw.) długość * przymiotnik: długi #### pan * rzeczownik: chleb, ziarno, kukurydza, ryż, pizza #### pana * przymiotnik: (niekonw.) dany, wysłany, wypuszczony * czasownik: dać, wysłać, nadawać, wypuszczać #### pi * partykuła: "o" (przegrupowuje dwie lub więcej przydawek) #### pilin * rzeczownik: serce, uczucie, dotyk, zmysł * przymiotnik: uczucie, dotykowy * czasownik: dotknąć, myśleć, czuć #### pimeja * rzeczownik: czarny (i jego odcienie) * przymiotnik: czarny, ciemny * czasownik: poczernić, ściemnić, rzucać cień #### pini * rzeczownik: koniec, meta * przymiotnik: ostatni, ukończony, przeszły (z „tenpo”) * czasownik: kończyć, zamykać * czasownik posiłkowy: przestać #### pipi * rzeczownik: owad, robak #### poka * rzeczownik: biodro, bok, okolica * przymiotnik: okoliczny, pobliski, u boku #### poki * rzeczownik: pudło, zbiornik, miska, filiżanka, szuflada * czasownik (niekow.): włożyć do pudełka #### pona * rzeczownik: dobro, prostota * przymiotnik: dobry, prosty, łatwy, przyjazny, pokojowy * czasownik: ulepszać, naprawiać #### pu * rzeczownik: oficjalna książka toki pony * przymiotnik: opisany w oficjalnej książce toki pony * czasownik: obcujący z oficjalną książką toki pony > %note% > W oficjalnym słowniku wyraz „pu” został przetłumaczony jako „oddziałujący na oficjalną > książkę toki pony”. Wśród społeczności użycie tego słowa jako rzeczownika jest > powszechne, choć nieoficjalne. #### sama * rzeczownik: podobieństwo, rodzeństwo * przymiotnik: podobny, taki sam * przyimek: jak, jako #### seli * rzeczownik: gorąco, ciepło, reakcja chemiczna, źródło ciepła * przymiotnik: ciepły, gorący * czasownik: grzać, ocieplać #### selo * rzeczownik: zewnętrzna warstwa, skorupa, skóra, granica * przymiotnik: zewnętrzny #### seme * partykuła: co? który? (używane w pytaniach) #### sewi * rzeczownik: wysokie miejsce, góra (jako kierunek/miejsce), szczyt, niebo, bóg * przymiotnik: wysoki, wyższy, boski, święty #### sijelo * rzeczownik: ciało, stan fizyczny, tułów * przymiotnik: fizyczny, cielesny #### sike * rzeczownik: koło, piłka, cykl, rok (z „tenpo”) * przymiotnik: okrągły, obły, sferyczny, jednoroczny * czasownik: okrążyć #### sin * rzeczownik: nowość, dodatek, (niekonw.) aktualizacja, przyprawa * przymiotnik: nowy, dodatkowy, świeży, dodatkowy * czasownik: dodać, zaktualizować #### sina * rzeczownik: ty * przymiotnik: twój #### sinpin * rzeczownik: twarz, przednia część, przód, ściana * przymiotnik: przedni, związany z twarzą #### sitelen * rzeczownik: symbol, obraz, pismo * przymiotnik: symboliczny, zapisany, piśmienny * czasownik: pisać, rysować #### sona * rzeczownik: wiedza, informacja * przymiotnik: znany * czasownik: znać * czasownik posiłkowy: umieć #### soweli * rzeczownik: ssak lądowy, zwierze #### suli * rzeczownik: rozmiar, wielkość * przymiotnik: duży, ciężki, wysoki, wielki, ważny, dorosły * czasownik: rosnąć #### suno * rzeczownik: słońce, światło, jasność, źródło światła * przymiotnik: słoneczny, jasny * czasownik: świecić, błyszczeć #### supa * rzeczownik: powierzchnia pozioma #### suwi * rzeczownik: (niekonw.) słodycze, perfumy * przymiotnik: słodki, pachnący, uroczy #### tan * rzeczownik: powód, przyczyna, pochodzenie * przymiotnik: źródłowy * czasownik przechodni: (niekonw.) sprawić * przyimek: z, z powodu #### taso * partykuła: (na początku zdania) ale, jednakże * przymiotnik: tylko #### tawa * rzeczownik: ruch * przymiotnik: ruchomy * czasownik: ruszać się, przemieszczać się * przyimek: do, dla, z punktu widzenia (czegoś) #### telo * rzeczownik/adjective: woda, płyn, ciecz * przymiotnik: mokry, płynny, ciekły * czasownik: podlewać, czyścić #### tenpo * rzeczownik: czas, chwila, okazja * przymiotnik: chwilowy, doczesny #### toki * rzeczownik: mowa, rozmowa, język * przymiotnik: słowny, rozmowny * czasownik: mówić, rozmawiać, posługiwać się językiem, myśleć #### tomo * rzeczownik: dom, budynek, budowla, przestrzeń wewnętrzna, pokój * przymiotnik: wewnętrzny, domowy #### tu * liczebnik: 2 * rzeczownik: podział * przymiotnik: podzielony * czasownik: dzielić > %warning% > Użycie słowa „tu” na końcu frazy nominalnej generalnie kojarzy się z liczbą > 2\. Znaczenie „podzielony” zazwyczaj określa się, używając partykuły „li”: > > kulupu tu — dwie społeczności > > kulupu li tu. — Społeczność jest podzielona. #### unpa * rzeczownik: seks * przymiotnik: seksualny * czasownik: uprawiać seks (z) #### uta * rzeczownik: usta, wargi * przymiotnik: ustny #### utala * rzeczownik: walka, bitwa, wyzwanie, wojna * przymiotnik: agresywny, wojenny * czasownik: walczyć, wojować, pojedynkować się, wyzwać (do walki) #### walo * rzeczownik: biały (i jego odcienie) * przymiotnik: biały, jasny * czasownik: pobielić, pokolorować na biało #### wan * liczebnik: 1 * rzeczownik: część, cząstka * przymiotnik: zjednoczony, poślubiony * czasownik: łączyć się, żenić się, wychodzić za mąż > %warning% > Użycie słowa „wan” na końcu frazy nominalnej generalnie kojarzy się z liczbą > 1\. Znaczenie „zjednoczony” zazwyczaj określa się, używając partykuły „li”: > > kulupu wan – jedna społeczność > > kulupu li wan. – Społeczność jest zjednoczona. > > kulupu mute wan – 21 społeczności (złożony system liczb) > > kulupu mute li wan – Wiele (albo 20) społeczności jest zjednoczonych. #### waso * rzeczownik: ptak, latające zwierzę #### wawa * rzeczownik: siła, moc, energia * przymiotnik: silny, mocny, potężny, energetyczny #### weka * rzeczownik: brak, oddalenie * przymiotnik: nieobecny, daleki, odległy * czasownik: usunąć, odsunąć, pozbyć się #### wile * rzeczownik: chęć, potrzeba, pragnienie * przymiotnik: chciany, potrzebny, wymagany * czasownik: chcieć (coś mieć) * czasownik posiłkowy: chieć (coś zrobić) --- [Strona początkowa](pl_index.html)