diff --git a/pages/tokipona/pl_4.md b/pages/tokipona/pl_4.md new file mode 100644 index 0000000..cbc40c7 --- /dev/null +++ b/pages/tokipona/pl_4.md @@ -0,0 +1,128 @@ +% toki pona: strona 4 — o nie! więcej słownictwa +% /dev/urandom +% marzec 2020 + +Nowe słownictwo na tej lekcji: + +| słowo | znaczenie | +|----|----| +| jo | mieć, zawierać, trzymać, nieść | +| kala | ryba, zwierzę morskie | +| kasi | roślina, trawa, zioło, liść, kwiat | +| pipi | owad, robak, insekt | +| sitelen | obraz, symbol, napis, rysować | +| toki | mówić, mowa, język | +| waso | ptak, latające stworzenie | +| ma | ziemia, grunt, na dworze, terytorium | +| kiwen | twardy przedmiot, metal, kamień, ciało stałe | +| ko | proszek, glina, półlity | + +Na tej stronie w większości przedstawione będą powyższe słowa. + +> jan pali li telo e kasi. — Pracownik podlewa rośliny. + +> jan wawa li jo e kiwen suli. — Silna osoba niesie duże kamienie. + +> telo suli li jo e kala. — W morzu/oceanie („dużej wodzie”) są ryby. + +> mi sitelen e toki sina. — Zapisuję twoje przemówienie. + +> waso lili li moku e pipi. — Mały ptak je robaki. + +> ma tomo mi li suli. — Moje miasto („teren zabudowany”) jest duże. + +## Tematy rozmów + +> %warning% +> W społeczności toki pony nie ma zgody co do tego, która z tych metod +> jest bardziej poprawna. Wszystko, co następuje pod tym nagłówkiem, +> jest opinią autora. + +Istnieją dwa powszechnie używane sposoby wskazania tematu rozmowy +przy użyciu czasownika „toki”. + +Najprościej wskazać temat, używając go jako przymiotnika. +Taki sposób pokazano w „o kama sona e toki pona!”. + +> ona li toki meli. — Rozmawiają o kobietach. + +Niestety taka konstrukcja bywa niejasna, na przykład wtedy, gdy do wyrazu +„toki” rzeczywiście chcemy dołączyć przymiotnik. Czy „toki ike” oznacza +„źle mówić (o kimś)”, czy „mówić o złu”? + +Oficjalna książka nie wyraziła się jasno w tej sprawie, ale wyrażenie "toki e ijo" +jest tłumaczone jako „komunikować coś”, a „toki wawa” - jako „zeznawać”, +a nie „mówić o mocy”. + +Rozszerzona wersja tego podejścia — powszechnie stosowana +wśród społeczności toki pona — polega na wykorzystaniu tematu jako dopełnienia: + +> sina toki e kala. — Rozmawiacie o rybach. + +Według niektórych takie użycie partykuły „e” jest uważane za niekonwencjonalne, +ale za to mniej ogólnikowe. Dla zachowania jasności wariant ten będzie +stosowany na przestrzeni całego kursu. + +## Przykładowe zdania + +Oto przykłady zdań korzystających z interesujących wyrażeń: + +> jan pali li toki utala e tomo mi. — Pracownik krytykuje („agresywnie mówi”) +> mój dom. + +> ona li toki ike e jan pona mi. — Oni obrażają/obgadują moich przyjaciół. + +Do jednego zdania wstawić można kilka czasowników i dopełnień. Wystarczy +przed każdym z nich umieścić „li” albo „e”. + +> meli li toki e soweli, e waso. — Kobieta rozmawia o zwierzętach lądowych +> i ptakach. + +> jan pali li pona e ilo, li lukin e lipu. — Pracownik naprawia urządzenie, +> czytając (patrząc na) dokument. + +## Wyrażenia + +Słowo „toki” samo w sobie jest powitaniem: + +> toki! — Cześć! + +## Różnice dialektalne + +> %info% +> W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się +> sposobem wyrażania pewnych idei. + +Jeżeli podmiotem jest „mi” lub „sina”, a zatem nie zostaje użyta partykuła +„li”, można: + +* Powielić zdanie, jak sugeruje oficjalna książka toki pony („pu”): + +> mi pali. mi moku. — Pracuję i jem. + +* Dodać „li” przed drugim czasownikiem, jak zaleca seria filmików +„12 days of sona pi toki pona”: + +> mi pali, li moku. — Pracuję i jem. + +## Ćwiczenia + +Teraz spróbuj przetłumaczyć poniższe zdania na polski: + +* mi moku ala e soweli. +* jan pona sina li toki e ma, e telo. +* jan suli li lukin e ma tomo, li sitelen e ijo. +* ma li jo e kasi ike. +* pipi lili li suli, li pona. + +Oraz poniższe na toki ponę: + +* Twoje miasto nie ma pracowników. +* Mój mąż nie pracuje, a je i walczy. +* Moja ojczyzna („miejsce źródłowe”) jest duża. +* Twój obraz jest ładny. +* Mój przyjaciel ma rybę oraz owoc i robi dobre jedzenie. + +[Odpowiedzi](pl_answers.html#p4) + +[Poprzednia strona](pl_3.html) [Pierwsza strona](pl_index.html) [Następna strona](pl_5.html)