diff --git a/pages/tokipona/pl_x2.md b/pages/tokipona/pl_x2.md new file mode 100644 index 0000000..45c80d9 --- /dev/null +++ b/pages/tokipona/pl_x2.md @@ -0,0 +1,97 @@ +% toki pona strona dodatkowa 2 — inne systemy pisma +% /dev/urandom +% kwiecień 2020 + +Dotąd najczęściej używanym systemem pisma używanym do zapisu toki pony jest alfabet +łaciński, ale istnieją też inne, zaadaptowane bądź stworzone wyłącznie na potrzeby +toki pony. + +## Zaadaptowane systemy pisma + +Język toki pona mieści 5 samogłosek i 9 spółgłosek. Oznacza to, że dostosowanie +pasującego do niego alfabetu wymaga dobrania zaledwie 14 liter (albo ich sekwencji), +których wymowa brzmi podobnie. Na przykład, tak alfabet toki pony może zostać +przedstawiony za pomocą liter greckich oraz cyrylicy: + +| pismo łacińskie | pismo greckie | cyrylica | +|:-----:|:-----:|:--------:| +| a | α | а | +| e | ε | е | +| i | ι | и | +| j | γ | й | +| k | κ | к | +| l | λ | л | +| m | μ | м | +| n | ν | н | +| o | ο | о | +| p | π | п | +| s | σ | с | +| t | τ | т | +| u | υ | у | +| w | β | в | + +> %note% +> Powyższe alfabety nie są odpowiadają greckim i rosyjskim głoskom jeden do jednego. +> Niektóre litery wymawia się inaczej w toki ponie, a inaczej w dwóch pozostałych +> systemach. + +Trochę trudniej jest przedstawić toki ponę za pomocą abugidy albo abdżadu, gdzie +spółgłoski mają ustalone litery, a samogłoski zapisuje się za pomocą znaków +diakrytycznych lub dopisanych obok symboli. Najbardziej znanym abdżadem jest ten, +którego używa się w języku arabskim, a najsłynniejszą abugidą jest dewanagari (używany +przez wiele języków Indii). + +* [Filmik „ARABI PONA - Arabic Script for Toki Pona | sitelen musi”][arabic] +* [„Toki Pona in Devanāgarī” (strona zarchiwizowana)][devanagari] + +[arabic]:https://www.youtube.com/watch?v=Mh9Wypm6pXs +[devanagari]:https://web.archive.org/web/20060727115116/http://www.deadlybrain.org/projects/tokipona/deva_guja.php + +Język ten ma 92 możliwych kombinacji tworzących sylabę (47, jeśliby traktować „-n” +jako oddzielną sylabę). Oznacza to, że jego pismo można również przystosować do wielu +innych sylabicznych systemów pisma. + +Przykładowo, poniżej przedstawione są propozycje zapisu toki pony za pomocą +koreańskiego pisma Hangul. (Technicznie rzecz biorąc, Hangul składa się z symboli +literowych złożonych w bloki sylabiczne). + +* [„Writing Toki Pona with Korean Hangul” (strona zarchiwizowana)][hangularch] +* [„Hangul for Toki Pona” na Reddicie][hangulred] + +[hangularch]:https://web.archive.org/web/20070313181500/http://www.tokipona.bravehost.com/korean.html +[hangulred]:https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/8mx951/hangul_for_toki_pona/ + +Jeśli zmienić nieco brzmienia głosek, toki ponę można zapisać również za pomocą +japońskiej hiragany: + +* [„Hiragana for Toki Pona”][hiragana1] +* [„sitelen Hiragana (ひらがな)” na Reddicie][hiragana_red] + +[hiragana1]:https://www.deviantart.com/derroflcopter/journal/Hiragana-for-Toki-Pona-339541633 +[hiragana_red]:https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/e7g91u/sitelen_hiragana_%E3%81%B2%E3%82%89%E3%81%8C%E3%81%AA/ + +## sitelen pona + +Najbardziej rozpowszechnioną alternatywą dla pisma toki pony jest logograficzne pismo +*sitelen pona* („proste pismo”), stworzone przez samą Sonję Lang i opisane +w oficjalnej książce. + +Podobnie jak w łacinie czy cyrylicy, zdania są zapisywane od lewej do prawej i od +góry do dołu, ale zamiast oddzielnych znaków dla głosek lub sylab, każdy symbol tym +systemie pisma jest znakiem przedstawiającym oddzielne słowo. Słowa nieoficjalne są +zapisywane wewnątrz kartusza (zaokrąglony prostokąt otaczający znaki), w którym każdy +kolejny symbol oznacza pierwszą literę słowa, które przedstawia. + +* **[Pełny opis, przykładowe teksty i fonty](pl_sitelen_pona.html)** + +Pismo [„sitelen sitelen”](https://jonathangabel.com/toki-pona/) Jonathana Gabela +zostało zaprojektowane jako piękniejszy sposób na zapis tekstów w języku toki pona. Jest ono pismem nieliniowym, opartym na piśmie Majów. + +Pismo sitelen sitelen jest znacznie bardziej skomplikowane niż łacina czy sitelen +pona, i dlatego jest używane znacznie rzadziej. Za to napisane za jego pomocą teksty, +takie jak [ten kontrakt](https://www.jonathangabel.com/archive/2012/artworks_lipu-lawa-pi-esun-kama.html) +albo [lista przysłów](https://jonathangabel.com/toki-pona/dictionaries/gallery/). +Wiele z tych przysłów wymieniono również w oficjalnej książce. Nie można zaprzeczyć, +że wyglądają one przepięknie. + +[Strona początkowa](pl_index.html) \ No newline at end of file