diff --git a/pages/tokipona/10.md b/pages/tokipona/10.md index f703814..7302b56 100644 --- a/pages/tokipona/10.md +++ b/pages/tokipona/10.md @@ -141,8 +141,8 @@ book or the "o kama sona e toki pona!" course. Now, try to figure out the meaning of these sentences. * o open e lupa. -* tenpo lili la mi kama tawa lon sina. -* mi wile tawa lon ma ante. +* tenpo lili la mi kama tawa sina. +* mi wile tawa ma ante. * sina ken ala ken kama tawa tomo mi? * sina kama tawa tomo mi la o kepeken e nasin Linkan. * sina lon nena la sina ken lukin e ijo mute. @@ -171,7 +171,7 @@ And try to translate the following sentences into toki pona. > * ale li ken. > * sina ken ala ken open e lupa? / sina ken open e lupa anu seme? > * sina kute ala e jan sona la pali sina li ike. -> * tenpo mute la mi pali e ni. / mi pali e ni lon tenpo mute. +> * tenpo suli la mi pali e ni. / mi pali e ni lon tenpo suli. > * mi awen kama sona e toki pona. [Previous page](9.html) [Top page](index.html) [Next page](11.html) diff --git a/pages/tokipona/12.md b/pages/tokipona/12.md index 8b425d2..9b2c0e9 100644 --- a/pages/tokipona/12.md +++ b/pages/tokipona/12.md @@ -24,7 +24,7 @@ same way as other words mentioned before, with one exception. The word "taso" can be used as a regular adjective to mean "only" or "just": -> mi li lon tomo ni. -- I'm in this house. +> mi lon tomo ni. -- I'm in this house. > mi taso li lon tomo ni. -- Only I'm in this house. @@ -82,7 +82,7 @@ And try to translate the following sentences into toki pona. > * toki! sina pilin seme? > * jan alasa li pana e moku soweli mute e kili mute tawa mi mute. > * mi lukin e lipu. tenpo lili la ona li pini. -> * mi ken toki pona mute kepeken toki pona. +> * mi ken toki pi pona mute kepeken toki pona. ## That's it! diff --git a/pages/tokipona/9.md b/pages/tokipona/9.md index 933775b..a16afab 100644 --- a/pages/tokipona/9.md +++ b/pages/tokipona/9.md @@ -136,7 +136,7 @@ Now, try to figure out the meaning of these sentences. * kulupu pi jan mute li ike tawa mi. * tomo ni la mi toki kepeken toki pona, mi toki kepeken toki Inli. -* sina moku e soweli lete la ona li ike tawa pakala sina. +* sina moku e soweli lete la ona li ike tawa sijelo sina. * kalama musi ona li pona mute. * sina kepeken ike e ilo la ona li pakala. @@ -162,6 +162,6 @@ And try to translate the following sentences into toki pona. > * ona li lon tomo pi telo nasa. > * jan pi kalama suli li toki e ijo nasa. > * meli ni pi linja walo li pona lukin. -> * sina toki ala e jan la sina jo ala e jan pona. +> * sina toki ala tawa jan la sina jo ala e jan pona. [Previous page](8.html) [Top page](index.html) [Next page](10.html) diff --git a/pages/tokipona/chess.md b/pages/tokipona/chess.md index e774cd4..909fc16 100644 --- a/pages/tokipona/chess.md +++ b/pages/tokipona/chess.md @@ -6,7 +6,7 @@ musi pi jan lawa moli li musi supa. -jan tu li utala kepeken musi ni tawa anpa e ijo musi "jan lawa" pi jan ante. @@ -545,7 +550,7 @@ anpa. ni li pona ala pona?" jan musi ante li ken toki tawa ni. ona li toki e "pona" la, musi li pini. jan musi ala li anpa e jan musi ante. -musi suli la, nasin ni li lon: ijo musi ale li lon ma sama, li ken pali lon +musi suli la, nasin ni li lon: ijo musi ale li lon ma sama, li ken tawa lon nasin sama, lon tenpo tawa tu wan pi jan musi sama, jan musi ni li ken toki e ni: "musi ni li pini. jan ala li anpa." ## suli kiwen pi tenpo tawa -musi mute la, jan musi, anu jan lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli ala. -ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon. +musi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli +ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon. nasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. mute tenpo lawa li lon. tenpo pi tenpo tawa ale pi jan wan li suli tawa ona la, diff --git a/pages/tokipona/credits.md b/pages/tokipona/credits.md index 7fbbece..4a7d5e5 100644 --- a/pages/tokipona/credits.md +++ b/pages/tokipona/credits.md @@ -15,6 +15,9 @@ course: * **LesVisages** on GitLab for fixing another typo on page 6 +* [**jan Tepan** (Stephan Schneider)](https://github.com/stefichjo/toki-pona) + for suggesting a grammar fix on the chess page + Special thanks: * **jan Misali** (Mitch Halley) for creating the "Conlang Critic" web series, diff --git a/pages/tokipona/ru_10.md b/pages/tokipona/ru_10.md index 2a9da26..c7c4ae6 100644 --- a/pages/tokipona/ru_10.md +++ b/pages/tokipona/ru_10.md @@ -139,8 +139,8 @@ or Попробуйте перевести на русский эти предложения: * o open e lupa. -* tenpo lili la mi kama tawa lon sina. -* mi wile tawa lon ma ante. +* tenpo lili la mi kama tawa sina. +* mi wile tawa ma ante. * sina ken ala ken kama tawa tomo mi? * sina kama tawa tomo mi la o kepeken e nasin Lenin. * sina lon nena la sina ken lukin e ijo mute. @@ -171,7 +171,7 @@ or > * ale li ken. > * sina ken ala ken open e lupa? / sina ken open e lupa anu seme? > * sina kute ala e jan sona la pali sina li ike. -> * tenpo mute la mi pali e ni. / mi pali e ni lon tenpo mute. +> * tenpo suli la mi pali e ni. / mi pali e ni lon tenpo suli. > * mi awen kama sona e toki pona. > diff --git a/pages/tokipona/ru_12.md b/pages/tokipona/ru_12.md index f0e1eb4..5dd34fd 100644 --- a/pages/tokipona/ru_12.md +++ b/pages/tokipona/ru_12.md @@ -24,7 +24,7 @@ Как прилагательное, слово "taso" обозначает "только": -> mi li lon tomo ni. -- Я в этом доме. +> mi lon tomo ni. -- Я в этом доме. > mi taso li lon tomo ni. -- Только я (я один) в этом доме. @@ -84,7 +84,7 @@ > * toki! sina pilin seme? > * jan alasa li pana e moku soweli mute e kili mute tawa mi mute. > * mi lukin e lipu. tenpo lili la ona li pini. -> * mi ken toki pona mute kepeken toki pona. +> * mi ken toki pi pona mute kepeken toki pona. > ## Вот и всё! diff --git a/pages/tokipona/ru_9.md b/pages/tokipona/ru_9.md index f9d1180..8657d50 100644 --- a/pages/tokipona/ru_9.md +++ b/pages/tokipona/ru_9.md @@ -131,7 +131,7 @@ * kulupu pi jan mute li ike tawa mi. * tomo ni la mi toki kepeken toki pona, mi toki kepeken toki Losi. -* sina moku e soweli lete la ona li ike tawa pakala sina. +* sina moku e soweli lete la ona li ike tawa sijelo sina. * kalama musi ona li pona mute. * sina kepeken ike e ilo la ona li pakala. diff --git a/pages/tokipona/shogi.md b/pages/tokipona/shogi.md new file mode 100644 index 0000000..c87b86d --- /dev/null +++ b/pages/tokipona/shogi.md @@ -0,0 +1,781 @@ +% musi Soki (Shogi) +% /dev/urandom +% october 2020 + +> %error% +> +> lipu ni li pini ala. ona li ken jo e sona ike. ona li ken jo ala e sona suli. +> / this document is not finished. it can have errors or missing content. +> + +## musi Soki (Shogi) + +musi Soki li musi supa. + +ijo mute la, ona li sama [musi pi jan lawa moli](chess.html). musi Soki en musi +pi jan lawa moli li jo e tan sama. ma Insija pi tenpo pini suli la, musi +"Satulanka" li lon. jan li tawa, ona li tawa e nasin musi, ona li ante e ona. + + +nasin wan la, musi "Satulanka" li tawa tan ma Insija tawa ma Ilan, tawa ma mute +pi nasin sewi Silami, tawa ma Losi, tawa ma Elopa. nasin ona li ante. ona li +kama musi pi jan lawa moli. + +nasin ante la, ona li tawa ma Tawi, tawa ma Sonko, tawa ma Anku, tawa ma Nijon. +nasin ona li ante lon ma ni. taso, nasin musi li awen lon ma ni. musi pi ma +Sonko li jo e nimi "Sijansi" (Xiangqi). musi pi ma Nijon li musi Soki (Shogi). + + +musi Soki li jo e sama mute tawa musi pi jan lawa moli, taso ona li jo e ante +mute. ijo musi li ante mute. ma musi li ante mute. ante #1 li ni: jan musi li +anpa e ijo musi pi jan musi ante la, ona li kama jo e ona, li ken tawa e ona +tawa ma musi. + +jan tu li utala kepeken musi ni tawa ni: ona li wile anpa e ijo musi "jan lawa" pi jan ante. + +## supa musi + +supa musi li jo e nasin 9 tan poka tawa poka ante. sin la, ona li jo e nasin +poka 9 tan sinpin tawa monsi. nasin tu ni li kama wan la, ma +li lon. tan ni, ma 81 li lon. + +nimi ma li kama tan nanpa pi nasin poka en nanpa nasin. tan ni, "ma pi nanpa 3 en +7" li ma lon nasin poka nanpa 3, lon nasin nanpa 7. + + +o lukin noka e sitelen pi musi supa: + +``` + poka pi jan musi walo + -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + nasin ^ | | | | | | | | | | nasin #1 + sinpin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + | | | | | | | | | | | nasin #2 + (tawa | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + jan | | | | | | | | | | | nasin #3 + musi | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+ + pimeja) | | | | | | | | | | | ... + | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + | | | | | | | | | | | + | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + | | | | | | | | | | | ... + | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+ + | | | | | | | | | | | nasin #7 + | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + | | | | | | | | | | | nasin #8 + nasin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + monsi V | | | | | | | | | | nasin #9 + -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+ + ^ poka pi jan musi pimeja^ + | | + | | + nasin poka #9 nasin poka #1 +``` + +nasin "monsi" li nasin tawa poka pi jan musi sama. +nasin "sinpin" li nasin tawa poka pi jan musi ante. + +## ijo musi en tawa ona + +jan wan li kama jan musi pimeja. jan ante li kama jan musi walo. + +toki Nijon la, jan musi pimeja li jo e nimi "Sente". ona li toki e ni: "tenpo +tawa open". jan musi walo li jo e nimi "Kote" (Gote). ona li toki e ni: +"tenpo tawa pini". + +``` + . + _-^-_ /|\ poka sinpin + / \ | + / \ | +/ \ | +/_______\ | poka monsi +``` + +ijo musi ale li lukin sama ni. ona li jo e poka sinpin, e poka monsi. poka monsi +li sama supa. poka sinpin li sama lukin sewi pi selo tomo. (anu la, ona li sama +sewi pi sitelen "tomo" pi sitelen pona.) + +jan musi li jo e ijo musi la, sinpin pi ijo musi ona li wile nasin tawa poka pi +supa musi pi jan musi ante. + +ijo musi ni li **jan utala** luka tu tu, li **soweli tawa** tu, li **jan utala +lawa pi kiwen lili** tu, li **jan utala lawa pi kiwen suli** tu, li **tomo kon** +tu, li **ijo pi tawa nasa** wan, li **tomo tawa** wan, li **jan lawa** wan. + + +musi open la, tenpo pimeja li lon. + +tenpo pimeja la, jan musi pimeja li ken tawa e ijo musi. +ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo walo li lon. + +tenpo walo la, jan musi walo li ken tawa e ijo musi. +ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo pimeja li lon. + +jan musi li ken tawa e ijo musi lon tenpo ona taso. + +jan musi li ken tawa e ijo musi ona taso. + +jan musi li ken tawa e ijo musi wan taso. + +jan musi li ken tawa e ijo musi la, jan musi ken ala tawa ala e ijo musi. + +jan musi li ken tawa e ijo musi kepeken nasin pi ijo musi ni taso. + +ijo musi li ken ala tawa ma ni: ijo musi ona li lon ona. + +ijo musi li ken tawa ma ni: ijo musi pi jan musi ante li lon ona. ona li pali e +ni la, jan musi ona li anpa e ijo musi ni. jan musi li tawa e ijo musi ni tawa +poki ona, li tawa e ijo musi ona tawa ma pini pi ijo musi pi jan musi ante. + + +ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ijo musi "soweli tawa" +taso li ken tawa ma ni. + +jan musi li kama anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li kama jan musi ona, li +tawa poki ona. + +jan musi li ken tawa e ijo musi wan ona tan poki ona. ona li pali e ni la, ona +li ken ala tawa e ijo musi ante lon tenpo ni. + +ijo musi li ken tawa ma, anu ona li ken anpa e ijo musi lon ma, jan li toki e +ni: ijo musi li "utala" e ma ni. + +ijo musi li ken ala tawa ma tan ni: ijo musi ante pi jan musi sama li lon ma ni +la, jan li toki e ni: ijo musi li "awen" e ma ni, e ijo musi ante ni. ijo musi +pi jan musi ante li anpa e ijo musi ante la, ijo musi \#1 li ken anpa e ijo musi +pi jan ante ni. + +## nasin pi ijo musi + +| nimi pi ijo musi | nimi lili | nimi pi toki Nijon | sitelen Kansi | sona pi nimi Nijon | +|:----------------------------:|:----------:|:------------------:|:-------------:|:------------------:| +| jan utala | jan | Ujo (fuhyō) | 歩兵 (歩) | jan pi tawa noka | +| soweli tawa | soweli | Kema (keima) | 桂馬 (桂) | soweli tawa pi kasi Kasija | +| jan utala lawa pi kiwen lili | kiwen lili | Kinso (ginshō) | 銀將 (銀) | jan utala lawa pi kiwen ilo walo | +| jan utala lawa pi kiwen suli | kiwen suli | Kinso (kinshō) | 金將 (金) | jan utala lawa pi kiwen ilo jelo | +| tomo kon | kon | Kosa (kyōsha) | 香車 (香) | tomo pi ijo kon pi pilin nena pona | +| ijo pi tawa nasa | nasa | Kakuko (kakugyō) | 角行 (角) | ijo pi tawa pi ante palisa | +| tomo tawa | tomo | Isa (hisha) | 飛車 (飛) | tomo pi tawa sewi | +| jan lawa (jan pi sona suli) | lawa | Oso (ōshō) | 王將 (王) | jan utala lawa pi jan lawa | +| jan lawa (jan pi sona lili) | lawa | Kokuso (gyokushō) | 玉將 (玉) | jan utala lawa pi kiwen kule | + +o sona e sitelen Kansi pi ijo musi. ijo musi ale li lukin sama mute. ante ona +taso li suli ona, li sitelen Kansi ona. + +lipu ni li jo e nimi tu tawa jan lawa. kama mute la, jan pi sona mute (jan pi +nanpa wawa suli anu jan pi tenpo lon suli) li kama jo e ijo musi pi sitelen +"王將" anu sitelen "王". jan musi ante li kama jo e ijo musi pi sitelen "玉將" +anu sitelen "玉". ijo musi ni li ante lon nimi taso. ona li sama lon ijo ante +ale. + +**jan utala** li ken tawa ma sinpin wan. + +``` ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +| | O | | ++---+---+---+ +| | | | ++---+---+---+ +``` +sitelen ni la, jan utala li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**soweli tawa** li ken tawa ma tu sinpin en ma wan +poka. + +* ijo musi pi jan musi ante li lon insa nasin pi ma ni, ona li ken tawa ma ni. + +``` ++---+---+---+ +| X | | X | ++---+---+---+ +| | | | ++---+---+---+ +| | O | | ++---+---+---+ +``` +sitelen ni la, jan utala lon soweli tawa li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**jan utala lawa pi kiwen lili** li ken tawa ma ni: + +* ma sinpin wan +* ma poka wan pi ma sinpin wan +* ma poka wan pi ma monsi wan + +``` ++---+---+---+ +| X | X | X | ++---+---+---+ +| | O | | ++---+---+---+ +| X | | X | ++---+---+---+ +``` +sitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen lili li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**jan utala lawa pi kiwen suli** li ken tawa ma ni: + +* ma sinpin wan +* ma poka wan pi ma sinpin wan +* ma poka wan +* ma monsi wan + +``` ++---+---+---+ +| X | X | X | ++---+---+---+ +| X | O | X | ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +``` + +sitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen suli li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**tomo kon** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan. ona li ken tawa ma +mute lon nasin ni. + +``` ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +| | X | | ++---+---+---+ +| | O | | ++---+---+---+ +| | | | ++---+---+---+ +``` +sitelen ni la, tomo kon li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**ijo pi tawa nasa** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma +monsi wan, o tawa ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni. + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | X | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | X | | | | | | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | | | | X | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | O | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | | | | X | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | X | | | | | | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | X | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` +sitelen ni la, soweli suli utala li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**tomo tawa** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan +anu ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni. + +* ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni. + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| X | X | X | X | O | X | X | X | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` + +sitelen ni la, tomo kiwen tawa li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**jan lawa** li ken tawa ma wan lon nasin ale. + +* ijo musi li anpa e jan lawa, jan musi ona li anpa. o awen e jan lawa sina. + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | X | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | O | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | X | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` +sitelen ni la, jan lawa li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +## ma open pi ijo musi + +``` + 9 8 7 6 5 4 3 2 1 <-- nasin poka (open nanpa) ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|TK |SU |KL |KS |JL |KS |KL |SU |TK | 1 <-- nasin (pini nanpa) ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| |TT | | | | | |TN | | 2 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU | 3 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 4 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 5 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 6 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju | 7 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| |tn | | | | | |tt | | 8 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|tk |su |kl |ks |jl |ks |kl |su |tk | 9 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` +open musi la, ijo musi ale li lon ma open ona. + +**jan utala pi jan musi walo** ale li lon ma 9 pi nasin \#3. **jan utala pi jan +musi pimeja** ale li lon ma 9 pi nasin \#7. + +**ijo pi tawa nasa** pi jan musi walo li lon ma pi nanpa 8 en 2. ijo pi tawa +nasa pi jan musi pimeja li lon ma pi nanpa 2 en 8. + +ijo musi ante ale li lon nasin \#1 tawa jan musi walo, li lon nasin \#9 +tawa jan musi pimeja. + +**tomo kon** li lon ma \#1 en ma \#9. + +**soweli utala** li lon ma \#2 en ma \#8. + +**jan utala lawa pi kiwen lili** li lon ma \#3 en ma \#7. + +**jan utala lawa pi kiwen suli** li lon ma \#4 en ma \#6. + +**jan lawa** li lon ma \#5. + +nasin pi nanpa 1 en 2 en 3 li "tomo" pi jan musi walo. nasin pi nanpa 7 en 8 en +9 li "tomo" pi jan musi pimeja. + +sitelen ale kama la, ijo musi pi jan musi pimeja li sitelen kepeken sitelen lili +(abcde...). ijo musi pi jan musi walo li sitelen kepeken sitelen suli +(ABCDE...). + +## kama wawa pi ijo musi + +ijo musi mute li ken "kama wawa". + +ijo musi li lon supa musi la, ona li ken kama wawa kepeken nasin ni: + +* o tawa "tomo" pi jan musi ante +* o tawa lon "tomo" pi jan musi ante +* o tawa tan "tomo" pi jan musi ante + +ijo musi li tawa tan poki la, ona li ken ala kama wawa lon tenpo tawa ni. +taso, ona li tawa kepeken nasin pi lipu sewi lon tenpo tawa kama la, ona li ken +kama wawa. + +ijo musi li ken kama wawa la, ona li ken ante ala. taso, nasin ni li lon, ona li +ken ala ante ala: + +* **jan utala** anu **tomo kon** pi jan musi pimeja li lon nasin \#1. +* **jan utala** anu **tomo kon** pi jan musi walo li lon nasin \#9. +* **soweli utala** pi jan musi pimeja li lon nasin \#1 anu \#2. +* **soweli utala** pi jan musi walo li lon nasin \#8 anu \#9. + +kama ni li lon la, ijo musi ni li ante ala, ona li ken ala tawa lon tenpo ale. + +jan musi li anpa e ijo musi wawa pi jan musi ante, wawa ona li weka. + +**jan utala lawa pi kiwen suli** en **jan lawa** li ken ala kama wawa. + +ijo musi li kama wawa la, o ante e nasin ona lon nasin ni: poka anpa ona li lon +sewi ona. sitelen lon poka anpa li jo e sitelen Kansi pi ijo musi wawa. kama +mute la, sitelen ni li loje. + +![sitelen ni li jo e sitelen tu pi ijo musi Soki wan. sitelen #1 li jo e poka +sewi pi ijo musi "jan utala". sitelen Kansi "歩" pimeja li lon ona. sitelen #2 li jo e +poka anpa ona. sitelen Kansi "と" loje li lon ona.](shogi_piece.gif) + +sitelen ni la, ijo musi "jan utala" li jo e sitelen pi ijo musi "jan utala wawa" +lon poka anpa ona. + +## nasin tawa pi ijo musi wawa + +| nimi pi ijo musi | nimi lili | nimi pi toki Nijon | sitelen Kansi | sona pi nimi Nijon | +|:----------------------------:|:----------:|:------------------:|:-------------:|:------------------:| +| jan utala wawa | jan wawa | Tokin | と金 (と) | kama kiwen ilo jelo | +| soweli wawa | soweli wawa| Nalike (narikei) | 成桂 (圭) | kasi Kasija wawa | +| jan utala lawa pi kiwen wawa | kiwen wawa | Nalikin (narigin) | 成銀 (全) | kiwen ilo walo wawa | +| tomo kon wawa | kon wawa | Naliko (narikyō) | 成香 (杏) | kon pi pilin nena pona wawa | +| soweli seli | seli | Lijuma (ryūma) | 龍馬 (馬) | soweli tawa pi akesi seli | +| akesi seli | akesi | Lijujo (ryūō) | 龍王 (龍/竜) | akesi seli lawa | + +* **jan utala** li kama wawa, ona li kama **jan utala wawa**. +* **soweli tawa** li kama wawa, ona li kama **soweli wawa**. +* **jan utala lawa pi kiwen lili** li kama wawa, ona li kama **jan utala lawa pi +kiwen wawa**. +* **tomo kon** li kama wawa, ona li kama **tomo kon wawa**. + +ijo musi wawa ni ale li tawa sama **jan utala lawa pi kiwen suli**. + +**ijo pi tawa nasa** li kama wawa, ona li kama **soweli seli**. ona li ken tawa +sama ijo pi tawa nasi, li ken tawa ma wan lon nasin ale. + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | X | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | X | | | | | | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | | | | X | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | X | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | O | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | X | X | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | | | | X | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | X | | | | | | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | X | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` +sitelen ni la, soweli seli li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +**tomo tawa** li kama wawa, ona li kama **akesi seli**. ona li ken tawa sama +tomo tawa, li ken tawa ma wan lon nasin ale. + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | X | X | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| X | X | X | X | O | X | X | X | X | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | X | X | X | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | X | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +``` + +sitelen ni la, akesi seli li lon ma pi sitelen "O". ona li ken +tawa ma pi sitelen "X". + +## tawa tan poki lili + +jan musi li anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li tawa poki ona, li kama ijo +musi ona. + +jan musi li ken tawa e ijo musi tan poki ona tawa supa musi lon tenpo tawa ale +ona. + +taso, nasin mute li lon: + +* o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ijo musi ante li lon ma ni. +* o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ona li ken ala tawa lon tenpo ale kama. +* ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan utala ante + pi jan musi sama li lon nasin poka sama. (nasin ni la, jan utala wawa li jan utala + ala.) +* ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan lawa pi jan + musi ante li moli lon tenpo tawa kama wan. + +## jan lawa li ken moli + +ijo musi pi jan musi wan li ken anpa e jan lawa pi jan musi ante lon tenpo musi +kama wan, jan lawa ona li "ken moli". + +jan lawa li ken moli la, jan musi li wile pali e tawa, tawa ni: ijo musi ante li +ken ala anpa e jan lawa. jan musi li ken ala pali e tawa ante. + +jan musi li ken ala pali e ni la, jan lawa ona li moli. jan musi ni li anpa. + + +jan musi li ken ala tawa e ijo musi ona tawa ni: ijo musi pi jan ante li +ken anpa e jan lawa ona. + +> %warning% +> +> musi suli la, jan musi li _ken_ tawa e ijo musi kepeken nasin ni. taso, ona li +> pali e ni, ona li anpa lon tenpo tawa kama wan. +> + +``` ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | KS| JL| ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | JU| JU| ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| |TT | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | 3 | | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| |2 3| | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|ks |2 3| 1 | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja +| 1 |jl | 1 | | | | | | | li jo e jan utala wan. ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| 1 | | 1 | | | | | | | ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +tenpo tawa pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon. +``` + +sitelen ni la, tomo tawa pi jan walo li ken anpa e jan lawa pimeja lon tenpo +tawa kama wan. jan lawa pimeja li "ken moli". jan musi pimeja li wile tawa ni: +jan lawa ona li "ken moli" ala. + +ona li ken tawa e jan lawa tawa ma pi sitelen "1". ona li pali e ni la, ijo musi +pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa lon ma ni lon tenpo kama wan. + +anu la, ona li ken tawa e jan utala pi kiwen suli ona tawa ma pi sitelen "2". +ona li pali e ni la, tomo kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi +jan pimeja tan ni: ijo musi ante li lon insa nasin ona. + +anu la, ona li ken tawa e jan utala tan poki ona tawa ma pi sitelen "3". ona li +pali e ni la, toki kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi jan +pimeja tan nasin sama. + +``` + 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | TK| | | | | | 1 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | JU| | | | | | 2 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | JU| JU| JU| 3 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 4 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 5 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 6 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|ju |ju |ju |ju |tk | | | | | 7 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja +| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan. +| | | | | | | | | | 9 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +tenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon. +``` + +``` + 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | 2 |JL2| 2 | | | 1 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | 2 | 1 | 2 | JU| JU| 2 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | |kl | 2 | | | | 3 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 4 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 5 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +| | | | | | | | | | 6 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +|ju |ju |ju |ju | | | | | | 7 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja +| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan. +| | | | | | | | | | 9 ++---+---+---+---+---+---+---+---+---+ +tenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon. +``` +sitelen ni la, jan lawa pi jan walo li ken ala moli. taso, jan musi pimeja li +ken pali e tawa ni: jan lawa pi jan walo li ken moli, li ken ala ante e ni. ona +li pali e ni la, jan lawa pi jan walo li kama moli. jan musi pimeja li anpa e +jan musi walo. + +ona li ken tawa e jan utala lawa pi kiwen suli tan poki ona tawa ma pi sitelen +"1". ona li pali e ni, jan utala pi kiwen suli li anpa e ma ale pi sitelen "2". +jan lawa pi jan walo li ken ala tawa ma ni: ijo musi ante li utala ala e ona. +ona li ken ala anpa e jan utala lawa pi kiwen suli tan ni: jan utala lawa pi +kiwen lili lon ma pi nanpa 5 en 3 li awen e jan utala lawa pi kiwen suli. + +ni la, jan lawa pi jan walo li kama moli. + +## kama ante + +* kama ni li ken: jan musi li ken ala tawa e ilo musi ona, taso jan lawa ona li +ken ala moli. ni li lon la, musi li pini. jan musi ante li anpa e jan ni. + +* * taso, kama ni li ken lon tenpo pi mute lili tan ni: tenpo pi mute suli la, jan musi li +ken tawa e ijo musi tan poki ona. + +* tenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: "mi anpa." (toki Nijon: +"Makemasita" (makemashita)) ona li toki e ni la, musi li pini. jan musi ante li +anpa e ona. + +* ijo musi ale li lon ma sama, li lon poki pi jan sama, li ken tawa lon +nasin sama, lon tenpo tawa tu tu pi jan musi sama, musi li pini. jan ala li +anpa. + +* * taso, jan lawa pi jan wan li ken moli lon tenpo tawa tu tu ni la, jan musi +ante li anpa. + +* musi suli la, nasin ni li lon: jan lawa tu li lon "tomo" pi jan musi ante la, +jan musi tu li ken toki e ni: "mi ken ala anpa e jan lawa ante. mi wile nanpa e +ijo musi, wile pini e musi." + +* * ni li lon la, jan musi li lukin e ma musi, e poki ona. ona li lukin e ijo +musi ale ona. + +* * ijo musi li "ijo pi tawa nasa" anu "tomo tawa" anu "soweli seli" anu "akesi +seli" la, ona li kama jo e nanpa pona 5. + +* * ijo musi li "jan lawa" la, ala li ante. + +* * ijo musi li ijo musi ante la, ona li kama jo e nanpa pona 1. + +* * ni li pini la, jan musi wan li jo e mute pi nanpa pona ni la: ona li lili tawa +24, ona li anpa. + +## suli kiwen pi tenpo tawa + +musi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli +ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon. + +nasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. +mute tenpo lawa tu li lon. tenpo lawa \#1 li tenpo lawa pi tawa ale. tenpo lawa +\#2 li tenpo lawa pi tawa wan (toki Nijon: "Pijojomi" (byōyomi)). + +jan musi wan li jo e tenpo lawa tu ona. + +open musi la, tenpo lawa \#1 taso li pali. jan musi li ken pali e tawa mute lon +tenpo ni. tenpo lawa \#1 li kama ala la, tenpo lawa \#2 li open pali. jan musi +li wile pali e tawa wan lon tenpo ni. tawa li pini la, tenpo lawa \#2 li +ante tawa suli open ona. (jan musi li awen ken pali e tawa mute la, taso tawa +wan li wile kepeken e tenpo lili.) + +tenpo lawa \#2 pi jan lawa li kama ala la, ona li anpa. + +---- + +sona ni li kama tan lipu pi musi Soki pi lipu Wikipesija, tan sitelen tawa pi +musi Soki pi jan Itesi (Hidetchi) (toki Inli: ) + diff --git a/static/tokipona/shogi_piece.gif b/static/tokipona/shogi_piece.gif new file mode 100644 index 0000000..6314619 Binary files /dev/null and b/static/tokipona/shogi_piece.gif differ