From 4a3f93eddfc8673d1ac0efa383419027045788e6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: =?UTF-8?q?Maksymilian=20Kr=C3=B3l?= Date: Fri, 19 Mar 2021 10:32:41 +0000 Subject: [PATCH] Upload New File --- pages/tokipona/pl_sitelen_pona.md | 187 ++++++++++++++++++++++++++++++ 1 file changed, 187 insertions(+) create mode 100644 pages/tokipona/pl_sitelen_pona.md diff --git a/pages/tokipona/pl_sitelen_pona.md b/pages/tokipona/pl_sitelen_pona.md new file mode 100644 index 0000000..0f33894 --- /dev/null +++ b/pages/tokipona/pl_sitelen_pona.md @@ -0,0 +1,187 @@ +% sitelen pona – opis i przykłady +% /dev/urandom +% czerwiec 2020 + +## sitelen pona + +„sitelen pona” („proste pismo” lub „łatwe pismo”) to pismo logograficzne, zaprojektowane +przez Sonję Lang, twórczynię toki pony, na potrzeby tego języka. + +> %info% +> Część oficjalnej książki, w której opisano pismo sitelen pona została opublikowana +> na warunkach niekomercyjnej +> [CC-BY-NC 4.0](https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) licencji. +> W rezultacie, sekcja ta jest łatwa do znalezienia w innych kursach online. +> Strona o piśmie sitelen pona na +> [stronie jan Pije](http://tokipona.net/tp/janpije/hieroglyphs.php), która jest +> poświęcona temu systemowi, opisuje go niemal identycznie, jak oficjalna książka. +> + +### Systemy logograficzne + +W systemie logograficznym, **każdy znak zazwyczaj oznacza jedno słowo** (a czasem +nawet wyrażenie). Najbardziej powszechnym przykładem takiego systemu jest ten +używany w języku chińskim, zwany Han, i (zaraz obok ich własnych symboli) japońskim +i koreańskim. + +> %info% +> Systemy logograficzne są dobrze dopasowane do języków, w których słowa podlegają +> odmianie słabo lub nawet wcale. Gramatyka jest zamiast tego oparta na zestawianiu +> pojedynczych słów jeden po drugim (taki język jest nazywany „izolującym”). Języki +> chińskie pasują do tej idei bardzo dobrze, podobnie jak toki pona. + +Słownictwo toki pony składa się z zaledwie **120 słów** (plus kilku używanych przez +społeczność). Dzięki temu, logograficzny system toki pony staje się **zauważalnie** +**łatwiejszy w nauce** i w użytku, niż system języka chińskiego, który wymaga +znajomości co najmniej 1500 znaków, aby osiągnąć biegłość. Ponadto, większość znaków +w piśmie sitelen pona wizualnie odzwierciedla swoje znaczenie. Przykładowo, „lawa” +oznacza głowę, a symbol tego słowa przedstawia głowę z czapką z daszkiem. Wyraz +„nanpa” oznacza liczbę i jest inspirowany krzyżykiem: „#”, itd. (Choć poniekąd to +samo można powiedzieć o wielu znakach Han). + +### tablica znaków pisma sitelen pona + +![tablica znaków pisma sitelen pona](/tokipona/sitelen_pona.gif) + +> W powyżej tabelce przedstawiono wszystkie 120 oficjalnych słów toki pony. +> Oprócz tego umieszczono tam też często używane dodatkowe słow („nimi sin”) +> i alternatywne zapisy znaków istniejących w tym piśmie ("nasin lukin ante pi +> sitelen pona"). + +Tak jak w alfabecie łacińskim, kierunek pisma sitelen pona jest z lewej do prawej, +z góry na dół. Każde słowo w toki ponie zapisuje się za pomocą pojedynczego znaku +i nie używa się spacji. + +Symbole oznaczające przymiotnik można zapisać wewnątrz lub nad rzeczownikiem, +aby przedstawić frazę nominalną. Taki symbol nazywa się kompozytowym lub złożonym. + +> %info% +> Twoją uwagę mogło przykuć „logo” toki pony, umieszczone na okładce oficjalnej +> książki oraz na wielu stronach internetowych (także na tej). I rzeczywiście, +> jest to jeden symbol złożony — znak „toki”, w środku którego widnieje znak „pona”. + +Nieoficjalne słowa można przeliterować wewnątrz kartuszy (zaokrąglonych prostokątów +otaczających potrzebne znaki). Każdy z tych symboli oznacza pierwszą literę wymowy +przedstawianego słowa. Na przykład na stronie, do której prowadzi link umieszczony +na początku strony, „ma Kanata” zapisano jako „ma [kasi alasa nasin awen telo a]”. +(W niektórych fontach kartusz jest zastępowany nawiasami, otaczającymi ciąg znaków). + +### sitelen pona w powszechnym użyciu + +> %info% +> Informacje zawarte w tej sekcji nie są częścią oficjalnego projektu pisma sitelen +> pona, ale są oparte na tym, jak jest ono używane w społeczności toki pony. + +Zdania oddzielić można za pomocą kropki albo spacji. Inne znaki przestankowe +(przecinki, dwukropki, itd.) są albo pomijane albo zapisywane jako ich łacińskie +odpowiedniki; (jest to za sprawą tego, że ich obecność lub brak nie zmienia znaczenia +zdania). + +Każdy wyraz dodany przez społeczność języka toki pona zazwyczaj ma swój własny symbol +i musi być przeliterowywany. + +Ponieważ znak zapytania jest odpowiednikiem słowa „seme”, na końcu zdań pytających +można postawić kropkę (lub mniejszy pytajnik). + +Niektórzy składają znaki wewnątrz kartuszy, by móc zapisać całą sylabę, zajmując przy +tym szerokość tylko jednego znaku. Na przykład +[w tym tweecie](https://twitter.com/qvarie/status/1291755067851251712) nieoficjalne +słwo „Nijon” („Japonia”) zapisano za pomocą trzech znaków: „nena-ilo”, „jan-oko” +i „nena”. + +### Przykłady + +Oto zwykły tekst zapisany za pomocą pisma sitelen pona: + +![wan ni pi lipu ni li sitelen kepeken sitelen pona. sina ken ala ken sona e ni. +/ toki pona li jo e nimi pi mute lili. tan ni nasin sitelen ni li ken: sitelen +wan li toki e nimi wan. sitelen ale li lukin sama kon +ona.](/tokipona/sitelen_pona_example.png) + +[Tłumaczenie](pl_answers.html#sp) + +Jeśli chcesz zobaczyć więcej tekstów zapisanych pismem sitelen pona, w tym stronę, +która uczy czytać nie używając żadnego innego systemu pisma, odwiedź stronę +[„tomo pi sitelen pona”](https://davidar.github.io/tp/), której autoren jest jan Tepu. + +### Fonty + +Powyżej zapisany tekst używa fontu „linja pimeja”. Ale pismo sitelen pona można +wyświetlić też na wiele innych sposobów. Oto najpopularniejsze z nich: + + + * Font „[linja pona](musilili.net/linja-pona/)” charakteryzuje jego prosty design + i obsługa mnóstwa znaków złożonych. Jest to najpopularniejsza opcja. + + * „[sitelen pona pona](https://jackhumbert.github.io/sitelen-pona-pona/)” to font + obrazujący znaki w sposób znacznie różniący się od tego, jaki możemy zauważyć w + zwykłym piśmie sitelen pona. Cieszy oko bez względu na wielkość znaków i nie + wymaga modyfikowania tekstu, żeby wyglądać dobrze. Ten font w szczególności mi + się podoba. + +> %info% +> Na niektórych stronach tej witryny istnieje możliwość przełączania między pismem +> łacińskim a sitelen pona. W tym drugim przypadku, użyty będzie font „sitelen pona +> pona”, ponieważ działa najlepiej w przypadku niezmodyfikowanych tekstów toki pony +> i wyrazów, których nie znajdziemy w oficjalnym słowniku. +> + + * „[linja suwi](https://linjasuwi.ap5.dev/)” jest niedawno stworzonym fontem + autorstwa alienpirate5. Font ten wyróżniają starannie narysowane symbole + i multum słów stworzonych przez społeczność. + + * Ja również zaprojektowałem font dla pisma sitelen pona. + Nazywa się on „[insa pi supa lape](supalape.html)” i opiera się na istniejącym + foncie „Beadstead” (i stąd pochodzi jego nazwa). Używa on tego samego algorytmu + konwertującego znaki rozłożone na małej bitmapie i konwertuje je na w pełni + funkcjonalny, wektorowy font. + +#### Przykłady różnych fontów + +> +> sitelen ni li sitelen kepeken sitelen pona. +> +> sina ken ala ken sona e ona. +> +> ma Kanata li suli. +> +> jan pi sona mute li pali pona. +> + +* linja pona: + +![](/tokipona/lpona.png) + +* linja pona (sylaby używają znaków kompozytowych): + +![](/tokipona/lpona2.png) + +* linja pimeja: + +![](/tokipona/lpimeja.png) + +* sitelen pona pona: + +![](/tokipona/spp.png) + +* insa pi supa lape: + +![](/tokipona/insa.png) + +### sitelen emoji / sitelen pilin + +Pismo „sitelen emoji” (znane również jako „sitelen pilin”) jest adaptacją pisma +sitelen pona, która wykorzystuje istniejące znaki emoji dla każdego ze znaków pisma +sitelen pona. Dzięki temu adaptacja ta może być łatwo stosowana w większości +przeglądarek internetowych i aplikacji. + +* [Official page](https://sites.google.com/view/sitelenemoji) + +* [Description of the system, as well as a Windows emoji character chart and +example text](https://omniglot.com/conscripts/sitelenemoji.htm) + +--- + +[Strona na temat alternatywnych systemów pisma](pl_x2.html) + +[Strona początkowa](pl_index.html) \ No newline at end of file