lipu-sona/pages/pl_index.md

% lipu sona pona (kurs toki pony)
% /dev/urandom
% 2021-02-26

Ta seria jest swego rodzaju nieoficjalnym kursem edukacyjnym na temat języka toki pona —
języka sztucznego stworzonego w roku 2001, a następnie korygowanego na przestrzeni
wielu lat przez Sonję Lang.

Język ten zbudowany jest wokół idei minimalistycznego projektu i upraszczaniu myśli 
poprzez rozbicie skomplikowanych koncepcji na ich podstawowe elementy.
Toki pona używa 120 „oficjalnych słów” (i parę dodatkowych, wykorzystywanych czasem 
przez społeczność), ma niezwykle prostą gramatykę i korzysta z zaledwie kilkunastu,
ciężkich do pomylenia, głosek.

W rezultacie język ten uważany jest za niesamowicie prosty do przyswojenia. Niektórzy
uważają, że można nauczyć się go czytać w ciągu kilku dni, a w ciągu kilku tygodni —
stać się biegłym jego użytkownikiem.

Jednak tak prosty język ma swoje ograniczenia. Wiele słów ma wiele różnych znaczeń,
a niektórych zwrotów i zdań nie można zrozumieć, nie znając kontekstu. By wyrazić
niektóre koncepje, trzeba skonstruować nowe frazy lub wyrazić je innymi słowy,
(co jest — jak wspomniano wcześniej — częścią założenia tego języka).

À propos kontekstu — toki pona w dużej mierze polega właśnie na nim.
Różne osoby mogą opisywać te same podstawowe rzeczy w zupełnie odmienny sposób.
Jest to częścią idei ów języka. Nawet niektóre zasady gramatyki bywają interpretowane
na różny sposób przez różne osoby — czy to ze względu na ich mowę ojczystą, czy może
na preferencje dotyczące dokładniejszej komunikacji swoich myśli.

Ponadto, toki pona została zaprojektowana tak, by być łatwa w użytkowaniu, bez względu
na czyjś ojczysty język. Głoski oraz struktura sylab toki pony są dobrane tak,
by mogły być łatwe w wymowie dla użytkowników różnych języków.

# Informacje o tym kursie

Istnieje już wiele źródeł, dzięki których można nauczyć się toki pony. Najważniejszą,
i — według mnie — najlepszą, jest opublikowana przez Sonję Lang w 2014 roku 
[oficjalna książka toki pony](https://tokipona.org/) (zwana również „pu”).
Nie jest za darmo, ale jest dobrze napisana i obfituje w szereg tekstów
do przeczytania, i — co najważniejsze — dobrze radzi sobie z objaśnianiem języka.

Warta uwagi jest również seria filmików [„12 days of sona pi toki pona”](https://www.youtube.com/watch?v=4L-dvvng4Zc)
(12 dni nauki toki pony) Mitcha Halleya („jan Misali”) na YouTubie. Obejmuje ona cały język w
dwunastu krótkich filmach, z których każdy zawiera 10 słów z oficjalnego słownika
(psst: inspirowałem się nią, tworząc swoją stronę).

Jednym ze starszych i bardziej wpływowych, (ale obecnie niedostępnych)
zasobów internetowych był również internetowy kurs „o kama sona e toki pona”,
(co oznacza „naucz się toki pony!”) Bryanta Knighta ("jan Pije").
Przed przejściem twórcy na emeryturę była to jedna z najwcześniejszych stron
toki pony dostępnych online. W związku z tym miała pewne różnice w sposobie użycia
pewnych wyrazów. Wcześniejsze wersje kursu budziły również pewne kontrowersje
związane z włączeniem do nich treści kilku dość fanatycznych stwierdzeń i tekstów.

Celem mojego kursu jest, po pierwsze, zaprezentowanie pełnowartościowego źródła informacji
dotyczącego języka toki pona, a po drugie, opisanie go tak, jak jest dzisiaj używany
wśród swojej społeczności. Na niektórych stronach znajdziecie sekcję
"Różnice dialektalne", która będzie wspominać, czym różnią się od siebie informacje
przedstawione w kursie i jak toki pona są wykorzystywane w społeczności.

Strona zerowa przedstawi podstawowe informacje na temat ortografii i wymowy języka.
Każda następna strona wprowadzi dziesięć nowych słów spośród wszystkich 120 dostępnych
w słowniku toki pony.

## Spis treści

### Kurs

* [strona 0 – ortografia i wymowa](pl_0.html)

* [strona 1 – podstawowe zdania](pl_1.html)

* [strona 2 – przymiotniki](pl_2.html)

* [strona 3 – czasowniki i dopełnienie](pl_3.html)

* [strona 4 – o nie! więcej słownictwa](pl_4.html)

* [strona 5 – to i owo](pl_5.html)

* [strona 6 – przyimki oraz położenie](pl_6.html)

* [strona 7 – zdania wykrzyknikowe, pytające, rozkazujące i imiona](pl_7.html)

* * [strona 7a – więcej na temat budowania nieoficjalnych słów](pl_7a.html)

* [strona 8 – język pełen barw](pl_8.html)

* [strona 9 – kontekst i złożone przymiotniki](pl_9.html)

* [strona 10 – czasowniki posiłkowe, czas i miejsce](pl_10.html)

* [strona 11 – liczebniki](pl_11.html)

* [strona 12 – to już jest koniec](pl_12.html)

* [strona 13 – edycja ze specjalnym słownikiem](pl_13.html)

### Dodatki

* [dodatek: strona 1 – słowa stare i nowe](pl_x1.html)

* [dodatek: strona 2 – other writing systems](pl_x2.html)
* * [sitelen pona](pl_sitelen_pona.html)

* [słownik](pl_dictionary.html)

---

<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/"><img
alt="Licencja Creative Commons" style="border-width:0"
src="https://i.creativecommons.org/l/by-sa/3.0/pl/88x31.png" /></a><br />Ten
utwór jest dostępny na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/">licencji Creative
Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska</a>.

<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/"><img
alt="Licencja Creative Commons" style="border-width:0"
src="https://i.creativecommons.org/l/by-sa/4.0/88x31.png" /></a><br />Ten utwór
jest dostępny na <a rel="license"
href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">licencji Creative Commons
Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe</a>.